Internationale activiteiten

Het Controleorgaan maakt deel uit van een Gemeenschappelijk Controleorgaan, het Coordinated Supervision Committee (CSC) dat, bestaande uit de gegevensbeschermingsautoriteiten van de lidstaten van de Europese Unie, de activiteiten van Europol moet controleren en waarborgen dat de opslag en het gebruik van de persoonsgegevens in het bezit van Europol, de rechten van de betrokkenen/burgers niet schaden.

Het CSC monitort bovendien of de doorgifte van de persoonsgegevens die afkomstig zijn van Europol, rechtmatig is en doet dit onder andere door inspecties bij Europol uit te voeren. Leden of personeelsleden van het COC kunnen dan gevraagd worden deel te nemen aan voormelde inspecties die geleid worden door de Europese Toezichthouder ("EDPS" of "European Data Protection Supervisor"). Het CSC moet beoordelen of Europol op een aantal specifieke gebieden de gegevensbeschermingsbeginselen in acht neemt.

De EDPS moet er ook over waken dat de rechten van het individu worden geëerbiedigd.

Het COC is belast met het voorbereiden, volgen van de vergaderingen en het opvolgen en uitvoeren (in België) van de besluiten van het CSC en vertegenwoordigt er België. Ook in het kader van de verzoeken van burgers met betrekking tot de uitoefening van hun rechten ten aanzien van Europol speelt het COC een rol, vermits dergelijke verzoeken bij het COC kunnen ingediend worden. Deze verzoeken kunnen ook rechtstreeks bij Europol ingediend worden. Indien de burger ervoor opteert om zijn rechten via het COC uit te oefenen, zorgt het COC voor de verdere doorzending naar en behandeling van de aanvraag door Europol. Het COC komt hierin verder niet meer tussen. Wij verwijzen in dit verband eveneens naar de gids met betrekking tot de uitoefening van het toegangsrecht samengesteld door het CSC.

Het Schengeninformatiesysteem (SIS) heeft als doel een hoog veiligheidsniveau te verzekeren binnen de ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid van de Europese Unie, inzonderheid door de openbare orde en de openbare veiligheid te handhaven; aldus biedt het systeem aan de autoriteiten die belast zijn met de grenscontroles en andere politionele en douaneverificaties de mogelijkheid om samen te werken.

Het SIS maakt deel uit van de verwezenlijkingen in het kader van de Schengenakkoorden (Akkoord van Schengen en de Overeenkomst ter uitvoering van het Schengenakkoord van 14 juni 1985). Deze verwezenlijkingen omvatten ook:

• De verdwijning van de controles aan de binnengrenzen tussen de lidstaten van wat voortaan de “Schengenruimte” wordt genoemd.
• De versterking en de harmonisatie van het toezicht aan de buitengrenzen van de Schengenruimte.
• De invoering van een gemeenschappelijk visabeleid.
• De politionele en gerechtelijke samenwerking tussen de Schengenstaten.

Het SIS bestaat uit een centraal systeem, een nationale afdeling evenals een communicatie-infrastructuur. Elke Schengenstaat moet de nationale afdeling oprichten en exploiteren, het onderhoud ervan verzekeren en haar aansluiten op het centrale systeem.

Een beheersautoriteit is van haar kant belast met het operationele beheer van het centrale systeem: deze autoriteit is het agentschap eu-LISA.

Het SIS krijgt input van de Schengenstaten en omvat gegevens en informatie met betrekking tot personen, voorwerpen en vervoermiddelen alsook de te volgen instructies en te nemen maatregelen wanneer de persoon, het voorwerp of het vervoermiddel wordt aangetroffen.

In het SIS-kader (het nieuwe SIS-kader treedt in werking op 7 maart 2023) worden de categorieën gegevens die in SIS mogen worden ingevoerd en opgeslagen, en de termijnen voor het bewaren van deze gegevens strikt omschreven.

Het SIS is toegankelijk voor de gemachtigde gebruikers die behoren tot de bevoegde overheden van de lidstaten, zoals de instanties voor controle van de landsgrenzen, de politie, de douane, de gerechtelijke overheden, de overheden bevoegd voor visa, de inschrijving van voertuigen en sommige Europese agentschappen met inbegrip van Europol. Deze instanties hebben enkel toegang tot de gegevens van het SIS die ze nodig hebben voor de specifieke uitvoering van hun taken. Een lijst van de bevoegde nationale autoriteiten die toegang hebben tot het SIS verschijnt elk jaar in het Publicatieblad van de Europese Unie.

De personen van wie de gegevens worden verwerkt in het SIS, genieten een recht van inzage, rechtzetting of wissen voor de onjuiste gegevens en gegevens die op illegale wijze worden opgeslagen.

Ze kunnen deze rechten uitoefenen in om het even welke Schengenstaat en overeenkomstig het nationale recht van de betrokken staat: de Gids voor de uitoefening van het recht van toegang tot het SIS bevat een gedetailleerde beschrijving van de te volgen procedure evenals de contactgegevens van de voor elke Schengenstaat bevoegde autoriteiten.

De door België uitgegeven Schengensignaleringen zijn afkomstig van ofwel de Dienst Vreemdelingenzaken (administratieve beslissing tot weigering van binnenkomst of verblijf op het Schengengrondgebied) ofwel de politiediensten in het kader van de uitoefening van hun opdrachten.

Verzoeken met betrekking tot een signalering voor weigering van toegang en verblijf van onderdanen van derde landen of voor terugkeer op grond van een administratieve beslissing van de Belgische Dienst vreemdelingenzaken (Verordeningen 2018/1860 en 2018/1861) moeten naar het volgende adres worden gezonden:

Dienst Vreemdelingenzaken

Bureau CSIS

Pachecolaan 44, 1000 Brussel

E-mail: csis@ibz.fgov.be

Zo de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) niet antwoordt binnen de maand na ontvangst van uw vraag of zo dit antwoord u geen voldoening schenkt, kunt u een klacht indienen bij de Gegevensbeschermingsautoriteit.

Heeft uw vraag betrekking op een andere signalering van de Belgische autoriteiten (in het kader van de politionele en gerechtelijke samenwerking in strafzaken), dan moet u die richten aan het Controleorgaan op de politionele informatie (COC).

Het gaat om signaleringen voor:

• Een aanhouding met het oog op overlevering of uitlevering (artikel 26 van Verordening 2018/1862)
• Een vermiste persoon vinden (artikel 32 van Verordening 2018/1862)
• Een persoon terugvinden met als doel uw medewerking mogelijk te maken in het kader van een gerechtelijke procedure (artikel 34 van Verordening 2018/1862)
• Een onopvallende of gerichte controle (artikel 36 van Verordening 2018/1862)
• Voorwerpen met het oog op inbeslagneming of gebruik als bewijsmateriaal in een strafprocedure (artikel 38 van Verordening 2018/1862)
• Onbekende personen die worden gezocht met het oog op identificatie uit hoofde van nationaal recht (artikel 40 van Verordening 2018/1862)

U kunt uw aanvraag aan het Controleorgaan op de politionele informatie opsturen naar volgend adres:

Controleorgaan op de politionele informatie

Leuvenseweg 48, 1000 Brussel

E-mail: info@controleorgaan.be

Voor de doeleinden van politiële en justitiële samenwerking in strafzaken kent België een systeem van onrechtstreekse toegang. Dit betekent dat het verzoek moet worden gericht aan het controleorgaan, dat de gegevens zal controleren om de rechtmatigheid van de verwerking ervan in het kader van SIS te waarborgen. Volgens de Belgische wet op de gegevensbescherming (30 juli 2018) kan en zal het Controleorgaan de betrokkene alleen meedelen dat "de nodige controles zijn uitgevoerd".

Het systeem van onrechtstreekse toegang houdt ook in dat een verzoek niet rechtstreeks aan een Belgische politiedienst of aan het Belgische SIRENE-bureau kan worden gericht.

Belangrijk: er zijn ontvankelijkheidsvoorwaarden van toepassing voor de aanvragen die bij de Dienst Vreemdelingenzaken en het Controleorgaan op de politionele informatie worden ingediend met het oog op de uitoefening van rechten:

• De aanvraag moet schriftelijk worden ingediend en moet zijn gedateerd en ondertekend door de betrokkene of zijn/haar advocaat.
• De betrokkene moet ook zijn/haar identiteit bewijzen door bij de aanvraag een kopie van de voor- en keerzijde van een identiteitsbewijs te voegen.
• Een advocaat moet zijn hoedanigheid aantonen en bij de aanvraag het mandaat voegen dat hij van zijn klant heeft gekregen.
• De aanvraag moet duidelijk het doel van de aanvraag vermelden, met nauwkeurige vermelding van het type signalering waarop de aanvraag betrekking heeft.

Zo deze elementen ontbreken, kan de aanvraag onontvankelijk worden verklaard.

De nationale controleautoriteiten

Elke lidstaat ziet erop toe dat een onafhankelijke controleautoriteit in alle onafhankelijkheid de wettelijkheid van de verwerking van de persoonsgegevens in het kader van het SIS op zijn grondgebied en hun doorgifte vanaf dit grondgebied onderzoekt.

In België wordt deze bevoegdheid uitgeoefend door twee controleautoriteiten:

• De Gegevensbeschermingsautoriteit voor de signaleringen met betrekking tot een weigering van binnenkomst in of verblijf op het Schengengebied
• Het Controleorgaan op de politionele informatie voor de andere signaleringen.

De Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming

De Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming controleert of de activiteiten inzake de verwerking van de persoonsgegevens door de beheersautoriteit (eu-LISA) worden verricht overeenkomstig de toepasselijke regels.

Het SIS Coordinated Supervision Committee

In het nieuw SIS-Kader komt het SIS Coordinated Supervision Committee in de plaats van de coördinatiegroep voor toezicht op het Schengeninformatiesysteem (SIS GCC) en heeft als doel dat de nationale toezichtsautoriteiten en de Europese toezichthouder voor gegevensbescherming actief zouden samenwerken in het kader van hun verantwoordelijkheden en zouden instaan voor het gezamenlijk toezicht op het SIS.

Deze groep komt ten minste tweemaal per jaar samen om:

• Ervaringen uit te wisselen.
  
• Problemen te bespreken in verband met de interpretatie of de toepassing van het rechtskader van het SIS.
  
• Problemen te onderzoeken die zich hebben voorgedaan bij de uitoefening van het onafhankelijk toezicht of bij de uitoefening van de rechten van de betrokkene
  
• Onderlinge bijstand te verlenen bij de uitvoering van audits en inspecties.
  
• Geharmoniseerde voorstellen voor gezamenlijke oplossingen uit te werken en de bewustmaking voor de rechten inzake gegevensbescherming te verbeteren.

Website van de Gegevensbeschermingsautoriteit

Website van de Europese toezichthouder voor gegevensbescherming in verband met het SIS

Website van eu-LISA